Verloskundige onderzoeken en handelingen

Geschreven door: Marlous van der Waal
Gepubliceerd op: 23 mei 2024

Tijdens je zwangerschap en baring worden er verschillende onderzoeken geadviseerd, zoals een suikertest, een (groei)echo, een inwendig onderzoek en een bloedtest. In dit artikel leggen we de meest voorkomende verloskundige onderzoeken en handelingen uit. Waarom wordt het onderzoek gedaan? Wat gebeurt er precies tijdens het onderzoek of de handeling? En als je iets meet, welke waarden zijn van belang en waarom?

Dit artikel is bedoeld als overzicht voor de zwangere van wat je kunt verwachten. Zodat je als een bepaalde procedure wordt voorgesteld, je hierdoor niet wordt overvallen. Je kunt tijdens de zwangerschap al nadenken waar je wel en niet voor kiest. We verwijzen wel naar de relevante standaarden en richtlijnen, maar gaan niet volledig in op de wetenschappelijke onderbouwing daarvan.

ACOG Practice Bulletin No. 134. (2013). Obstetrics & Gynecology, 121(5), 1122–1133. https://doi.org/10.1097/01.aog.0000429658.85846.f9

AVM (2022). Richtlijn Bloeddruk meten.

AVM (2022). Richtlijn Intraveneuze infusie.

AVM (2022). Richtlijn Uitwendig Zwangeren onderzoek.

Bais, J., Eskes, M., Pel, M., Bonsel, G. J., & Bleker, O. P. (2004). Effectiveness of detection of intrauterine growth retardation by abdominal palpation as screening test in a low risk population: an observational study. European Journal Of Obstetrics & Gynecology And Reproductive Biology, 116(2), 164–169. https://doi.org/10.1016/j.ejogrb.2004.01.037

Boulvain, M. (2005). Membrane sweeping for induction of labour - Boulvain, M - 2005 | Cochrane Library. https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD000451.pub2/abstract

Ciapponi, A. et al, 2023, Safety of COVID-19 vaccines during pregnancy: A systematic review and meta-analysis, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37012114/

De Gyneacoloog (z.d). Ik ben zwanger en heb een blaasontsteking door GBS. Geraadpleegd op 24 augustus 2023, van: https://www.degynaecoloog.nl/onderwerpen/thuisarts-nl15549/

De Verloskundige (z.d.). Vruchtwaterpunctie. Geraadpleegd op 24 augustus 2023, van: Vruchtwaterpunctie - de Verloskundige (KNOV)

FMS (2011). Urine-incontinentie (UI) bij vrouwen.

FMS (2011). Indicatiestelling Sectio caesarea.

FMS (2015). Basis prenatale zorg. Prenatale zorg bij diabetes gravidarum.

FMS (2020). Standaard (oplaad) paracetamol na vacuümextractie (VE) bij neonatale hypoglycemie.

Henrichs, J, Verfaille, V, Jellema, P. Viester, L. Pajkrt, E., Wilschut, J. Van Der Horst, H.E., Franx, A. & De Jonge, A. (2019). Effectiveness of routine third trimester ultrasonography to reduce adverse perinatal outcomes in low risk pregnancy (the IRIS study): nationwide, pragmatic, multicentre, stepped Wedge Cluster randomised trial. BMJ, l5517. https://doi.org/10.1136/bmj.l5517

Jorgenson, S. et al, 2023, Newborn and Early Infant Outcomes Following Maternal COVID-19 Vaccination During Pregnancy, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37870875/

KNOV (2006). Standpunt uitwendige versie.

KNOV (2008). KNOV-Standaard Prenatale Verloskundige begeleiding.

KNOV (2010). KNOV-Standaard Anemie in de verloskundige praktijk. Aanbevelingen voor preventie, diagnostiek en behandeling.

KNOV (2011). KNOV-Standaard Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap, bevalling en kraamperiode.

KNOV (2011). Praktijkkaart bij de KNOV-Standaard Hypertensieve Aandoeningen.

KNOV (2013). Standpunt Voorlichting over pijn en pijnbehandeling tijdens de baring. Aanbevelingen voor verloskundigen.

KNOV (2013). KNOV-Standaard Opsporen foetale groeivertraging.

KNOV (2017). Handreiking indicaties vitaliteitsecho.

NTOG (2019). Factsheet Pre-eclampsie. Geraadpleegd op 23 juli 2023, van https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2019/06/Factsheet-Pre-eclampsie.pdf

KNOV (2019). Factsheet Inleiden van de baring.

Marchand, G. et al., 2023, Maternal and neonatal outcomes of COVID-19 vaccination during pregnancy, a systematic review and meta-analysis, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37454153/

Munoz, F. et al, 2022, COVID-19 booster vaccination during pregnancy enhances maternal binding and neutralizing antibody responses and transplacental antibody transfer to the newborn (DMID 21-0004), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35734087/

NHG (2020). NHG-standaard Urineweginfecties.

NHG (2016). NHG-richtlijn fluor vaginalis.

NVOG (2009). Erytrocytenimmunisatie en zwangerschap. Versie 2.1.

NVOG (2011). Addendum bij multidisciplinaire richtlijn Hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap.

NVOG (2011). Urineweginfectie in de zwangerschap.

NVOG/KNOV (2013). Richtlijn verminderde kindsbewegingen tijdens de zwangerschap.

NVOG (2013). NVOG-richtlijn Intrapartum foetale bewaking á terme.

NVOG (2017). NVOG-richtlijn Foetale groeirestrictie

NVOG (2017). Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties.

NVOG (2018). Protocol datering van de zwangerschap. Versie 2.0.

NVOG (2020). Richtlijn Methoden van inductie van de baring 2.0.

NVOG 2021 April corona vaccinatie advies

NVOG (2008). Stuitligging 2.0.

de Miranda, E., van der Bom, J., Bonsel, G., Bleker, O., & Rosendaal, F. (2006). Membrane sweeping and prevention of post-term pregnancy in low-risk pregnancies: a randomised controlled trial. BJOG: An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 113(4), 402–408. https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.2006.00870.x

Peristrat (z.d.). Cijfers kunstverlossingen. Geraadpleegd op 27 juli 2023 van: Peristat.nl

Peristrat (z.d.). Cijfers keizersnedes. Geraadpleegd op 14 september 2023 van: Peristat.nl

Peter, J. R., Ho, J. J., Valliapan, J., & Subramaniam, S. (2015). Symphysial fundal height (SFH) measurement in pregnancy for detecting abnormal fetal growth. The Cochrane Library, 2015(9). https://doi.org/10.1002/14651858.cd008136.pub3

Piekos, S. et al, 2023, Effect of COVID-19 vaccination and booster on maternal–fetal outcomes: a retrospective cohort study, https://www.thelancet.com/journals/landig/article/PIIS2589-7500(23)00093-6/fulltext

PNS (z.d.). Bloedonderzoek zwangeren voor professionals. Prenatale en neonatale screeningen. Geraadpleegd op 10 september 2023 van: https://www.pns.nl/professionals/professionals

PNS (z.d.). Achtergrond en doel NIPT. Prenatale en neonatale screeningen. Geraadpleegd op 10 september 2023 van: https://www.pns.nl/professionals/nipt/algemeen/achtergrond

PNS (z.d.). Achtergrond en doel eerste trimester SEO. Geraadpleegd op 10 september 2023 van: https://www.pns.nl/professionals/eerste-trimester-seo/algemeen/achtergrond

PNS (z.d.). Tweede trimester SEO. Geraadpleegd 10 september 2023 van: https://www.pns.nl/professionals/tweede-trimester-seo

Radzi, N. M., & Zaiki, F. W. A. (2018). Prenatal heating Effects of ultrasound: a review. Malaysian Journal Of Medicine And Health Sciences (eISSN 2636-9346), 14(3): 39-45. http://irep.iium.edu.my/68811/

RCOG (2001). Induction of labour. Evidence-based Clinical Guideline Number 9.

RCOG (2013). The investigation and management of the small-for-gestational-age fetus. Green top guideline 2013;2nd edition.

Rossetti, A.M (2022). Trainingen: Stress in labour, Labour pain & Second stage of labour.

RIVM (2021). Factsheet Prenatale Screening. Screening op down-, edwards en patausyndroom en structureel echoscopisch onderzoek.

Rijnstate (z.d.). Vlokkentest of vruchtwaterpunctie. Geraadpleegd op 10 september 2023 van: https://www.rijnstate.nl/aandoening-en-behandeling/vlokkentest-of-vruchtwaterpunctie/#:~:text=In%20vergelijking%20met%20de%20vruchtwaterpunctie,een%20miskraam%20met%20zich%20mee.

RIVM Factsheet: Influenzavaccinatie zwangere vrouwen. 2021. https://lci.rivm.nl/richtlijnen/influenzavaccinatie-zwangere-vrouwen

RIVM. (2019). 22 wekenprik. Rijksvaccinatieprogramma.nl. Geraadpleegd op 17 januari 2022, van https://rijksvaccinatieprogramma.nl/22wekenprik

RIVM (2019). Wetenschappelijke achtergronden van kinkhoestvaccinatie in de zwangerschap. https://rijksvaccinatieprogramma.nl/documenten/achtergrondinformatie-over-maternale-kinkhoestvaccinatie

Shimabukuro, T. T., Kim, S. Y., Myers, T. R., Moro, P. L., Oduyebo, T., Panagiotakopoulos, L., Marquez, P. L., Olson, C. K., Liu, R., Chang, K. T., Ellington, S. R., Burkel, V. K., Smoots, A. N., Green, C. J., Licata, C., Zhang, B. C., Alimchandani, M., Mba-Jonas, A., Martin, S. W., Gee, J. M., … CDC v-safe COVID-19 Pregnancy Registry Team (2021). Preliminary Findings of mRNA Covid-19 Vaccine Safety in Pregnant Persons. The New England journal of medicine, 384(24), 2273-2282. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2104983

Thuisarts (z.d.). Ik ben zwanger en heb een blaasontsteking. Geraadpleegd op 24 augustus 2023, van https://www.thuisarts.nl/blaasontsteking/ik-ben-zwanger-en-heb-blaasontsteking

Veringa, I. & van Cranenburgh, B. (2009). Baringspijn vanuit een nieuw perspectief. Tijdschrift voor Verloskundigen.https://docplayer.nl/17112115-Baringspijn-vanuit-een-nieuw-perspectief-pijnloze-bevalling-optie-recht-of-mythe.html

WHO (2018). WHO recommendations on induction of labour at or beyond term.

Wickham, S. (2021). In Your Own Time: How Western Medicine Controls the Start of Labour and why this Needs to Stop. Birthmoon Creations.

Wickham, S. (2019). A few reasons to be cautious about the idea of routinely scanning for breech presentation near term. Geraadpleegd op 21-3-2024, van A few reasons to be cautious about the idea of routinely scanning for breech presentation near term - Dr Sara Wickham

Wickham, S. (2021). Anti-D explained. Birthmoon creations.