Na de geboorte van de baby stroomt er nog bloed van de baby door de navelstreng. Tot minstens tien minuten na de geboorte kan de navelstreng nog bloed vervoeren. De baby krijgt hierdoor een deel van zijn eigen bloed terug vanuit de placenta.
Uit historisch onderzoek blijkt dat vroeg afnavelen (direct na de geboorte de navelstreng doorknippen) waarschijnlijk pas in de twintigste eeuw een gewoonte is geworden. Tientallen jaren is vroeg afnavelen de norm geweest, omdat gedacht werd dat vroeg afnavelen de kans op een fluxus (> 1 liter bloedverlies) bij de barende verkleinde. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit niet het geval is.
Wat is laat afnavelen?
Er worden in wetenschappelijke onderzoeken verschillende termen door elkaar heen gebruikt. Hieronder staan de meest gebruikte definities uitgelegd die in de gebruikte onderzoeken worden beschreven.
- Vroeg afnavelen: meestal wordt hiermee bedoeld dat de navelstreng direct na de geboorte wordt afgeklemd en/of doorgeknipt.
- Laat afnavelen: in sommige onderzoeken betekent dit ‘het laten uitkloppen van de navelstreng’. In andere onderzoeken wordt een tijdslimiet aangehouden, bijvoorbeeld na minimaal één of ten minste drie minuten na geboorte van het kind. Omdat bij deze tijdslimieten de placenta meestal nog wel bloed vervoert, zou je dan in principe nog steeds kunnen spreken van vroeg afnavelen.
- Laten uitkloppen van de navelstreng: meestal wordt hiermee bedoeld dat de navelstreng niet meer voelbaar pulseert, maar de navelstreng kan dan nog wel bloed vervoeren. Andersom kan de navelstreng nog pulserend aanvoelen als er geen bloedtransport meer plaatsvindt. Het voelen naar pulsaties in de navelstreng is daarom niet een volledig betrouwbare methode om vast te stellen of de navelstreng nog bloed vervoert.
Wat zijn de voordelen van laat afnavelen of laten uitkloppen van de navelstreng?
Een uitgebreid overzicht met alle voordelen van laat afnavelen vind je in het volledige artikel, maar in het kort heeft laat afnavelen een aantal voordelen voor de baby, waaronder:
- Een hoger geboortegewicht
- Een hogere hemoglobinewaarde en een hoger ijzergehalte
- Een grotere hoeveelheid ferritine en myeline in het bloed
- Een mogelijke verbetering van de neurologische ontwikkeling, vooral op de lange termijn
Er is geen bewijs voor nadelen van laat afnavelen voor de moeder of het kind.
Als we uitgaan van het laten uitkloppen van de navelstreng, dan is vroeg afnavelen dus nadelig. Er zijn geen voordelen van vroeg afnavelen gevonden in de literatuur.
Wat zijn alternatieven voor het laten uitkloppen van de navelstreng?
- (Halve) lotusgeboorte: de navelstreng wordt pas doorgeknipt na geboorte van de placenta of ouders wachten tot de navelstreng indroogt en vanzelf loslaat van de placenta. Er is weinig onderzoek naar gedaan, maar er zijn enkele risico’s, zoals infectie.
- Uitmelken van de navelstreng: de navelstreng wordt uitgemolken om het bloed naar de baby te duwen. Er is veel onderzoek naar gedaan, en het lijkt veilig en effectief. Voor premature baby’s kan het echter een verhoogd risico op hersenbloedingen geven.
- De baby lager houden dan de placenta (en de zwaartekracht zijn werk laten doen): dit lijkt geen effect te hebben op de hoeveelheid bloed die naar de baby stroomt.
De exacte getallen en wetenschappelijke onderbouwing van de voordelen vind je uiteraard in het volledige artikel. Nog geen lid van Vraag de Vroedvrouw maar wel benieuwd naar het hele artikel? Word nu lid!
