Omdat zwangere vrouwen wat vatbaarder zijn voor infecties, wordt hen vaak op het hart gedrukt om bepaalde voedingsmiddelen te laten staan. Zo wordt het risico op voedselinfecties zo klein mogelijk gemaakt. Die voedingsmiddelen vermijden, geeft alleen geen garantie op niet ziek worden. Geen voedingsmiddel is gegarandeerd veilig.
Wat is de kans op een voedselinfectie?
De kans om een voedselinfectie te krijgen in Nederland, is erg laag. De regels voor producten van voedingsmiddelen zijn heel streng, maar er blijft altijd een klein risico. Of iemand besmet raakt, hangt vaak ook af van haar/zijn gedrag. Door de algemene adviezen (het hele lijstje staat in het uitgebreide artikel op de Academie) rondom voedselveiligheid te volgen, wordt de kans op besmetting veel kleiner.
Welke voedselinfecties zijn er?
De vier belangrijkste voedselinfecties tijdens de zwangerschap zijn toxoplasmose, listeriose, E. coli-infectie en salmonellose. We behandelen ze hieronder kort, een uitgebreidere toelichting op symptomen en mogelijke gevolgen lees je in het uitgebreide artikel.
Wat is toxoplasmose?
Voor zo’n 80% van de vrouwen in Nederland is er een kans om tijdens de zwangerschap voor het eerst besmet te raken. De kans op besmetting is klein. Ook geeft maar een deel van de vrouwen die tijdens de zwangerschap besmet raakt, de parasiet ook door aan de baby in de buik. De kans dat de parasiet werd doorgegeven aan de baby in de buik neemt toe gedurende de zwangerschap (hoe verder de zwangerschap, hoe groter de kans).
Of iemand besmet raakt, hangt vooral af van het eigen gedrag; niet zelf de kattenbak verschonen en tuinieren zou bijvoorbeeld de kans op besmetting groter verkleinen.
Wat is listeriose?
Tijdens de zwangerschap wordt precies het deel van het immuunsysteem dat belangrijk is voor bescherming tegen listeriose geremd. Daardoor hebben zwangere vrouwen meer kans om listeriose te krijgen na het eten van besmet voedsel dan niet-zwangere personen. 99% van de besmettingen met Listeria komen door het eten van besmet voedsel. De meeste infecties worden veroorzaakt door voedsel dat in een fabriek bereid is, rechtstreeks uit de verpakking gegeten wordt en meestal in de koelkast wordt bewaard. Voorbeelden zijn vlees voor op de boterham, voorgesneden groenten en zachte kazen. Ook producten gemaakt van rauwe melk brengen vaak risico met zich mee. Een hele lijst met producten is te lezen in het uitgebreide artikel op de Kennisbank.
In Nederland zijn er elk jaar gemiddeld 5 meldingen van zwangere vrouwen met listeria. Het aantal pasgeboren baby’s met listeriose in Nederland is wel sterk gedaald (0,11 per 100.000 baby’s). Dit heeft er waarschijnlijk deels mee te maken dat producenten van levensmiddelen verplicht zijn te testen op listeria.
Wat is een E. coli-infectie?
Waar toxoplasmose en listeriose voor de baby voor specifieke risico’s zorgen, is dit voor E. coli niet bekend. De meeste besmettingen komen door het eten van rauw (rund)vlees, rauwe melk, zuivelproducten, rauwe groente en vruchtensappen. Ook kan besmetting ontstaan na contact met vee (bijvoorbeeld op een kinderboerderij), het zwemmen in besmet water of contact met iemand die zelf besmet is met E. coli.
Meestal ontstaat 3 of 4 dagen na besmetting diarree en 1 tot 3 dagen daarna wordt de diarree bloederig. Ook kunnen helemaal geen symptomen optreden. Andere symptomen zijn buikkramp en braken, maar meestal zonder koorts. De klachten gaan gemiddeld na 4 dagen vanzelf over
Wat is salmonellose?
Salmonellose is een ziekte die ontstaat door besmetting met een Salmonellabacterie. Waar toxoplasmose en listeriose voor de baby voor specifieke risico’s zorgen, is dit voor salmonellose niet bekend. In Nederland lag de hoeveelheid besmettingen tussen 2015 en 2019 tussen de 8,7 en 10,8 besmettingen per 100.000 personen. Hoeveel personen daarvan zwanger waren, is niet bekend.
Eieren en kippenvlees zijn de belangrijkste bron van besmetting. Salmonella gaat dood bij verhitting. Door (kippen)vlees en eieren helemaal gaar te koken of bakken, gaat de bacterie dood. Bij een Salmonella-infectie zijn de klachten meestal redelijk mild. Symptomen zijn meestal diarree, misselijkheid, overgeven en buikkrampen en soms ook spierpijn, koorts of hoofdpijn. De klachten gaan meestal binnen 7 dagen over.
Wat is het advies qua voeding?
Het advies om voedingsmiddelen met verhoogd risico te vermijden, wordt gegeven omdat voedselinfecties gevaarlijk kunnen zijn voor de baby. Bepaalde voedingsmiddelen helemaal uit de weg gaan, kan alleen ook risico’s voor de baby met zich meebrengen. Het gaat namelijk vaak om voedingsmiddelen met veel belangrijke nutriënten erin. Door die voedingsmiddelen helemaal niet te nuttigen, kunnen er voedingstoffentekorten ontstaan, wat het gezond groeien van de baby in de weg kan staan.
Meer weten over voedselinfecties? Word lid en duik in het zeer uitgebreide artikel van Vraag de Vroedvrouw!
