De term ongeassisteerd bevallen is een vertaling van het Engelse ‘unassisted childbirth’ (UC). Internationaal staat dit voornamelijk voor een beweging tegen de (over)medicalisering van de geboortezorg. Ook de term ‘freebirth’ wordt vaak gebruikt, maar een vertaling naar ‘vrije geboorte’ is verwarrend omdat deze term onder zwangeren en geboortewerkers nu vooral bekend is door het boek van Anna Myrte Korteweg. In dit boek staat de term ‘vrije geboorte’ voor zelf de regie behouden over en in je bevalling.
Wat is een ongeassisteerde bevalling?
In Nederland zouden we de term ongeassisteerd bevallen kunnen duiden als: baren en geboorte geven zonder aanwezigheid van een beroepsgeregistreerd verloskundige, gynaecoloog of (huis)arts.
Waarom kiezen vrouwen hiervoor?
Er zijn verschillende positieve en negatieve redenen waarom iemand er bewust voor kiest om ongeassisteerd te willen bevallen. Positief houdt in dat de zwangere haar keuze maakt vanuit positieve beweegredenen, zoals haar vertrouwen in het natuurlijke proces. Negatief houdt in dat de zwangere haar keuze maakt gebaseerd op negatieve beweegredenen, zoals een eerdere negatieve geboorte-ervaring.
Hoe zit het in Nederland?
De beslissing om ongeassisteerd te bevallen lijkt (in Nederland) in veel gevallen gebaseerd te zijn op een negatieve beweegreden, zoals niet de juiste hulp kunnen vinden, eerdere negatieve of zelfs traumatische (geboorte)ervaringen, geen vertrouwen in de huidige zorgverlener of een andere visie dan de huidige zorgverlener.
Om hoeveel vrouwen gaat het?
Schattingen over hoeveel vrouwen jaarlijks zonder medische ondersteuning bevallen, lopen uiteen van 50 tot 200. Perined is de organisatie die perinatale gegevens vanuit de gehele geboortezorg in Nederland registreert. In 2020 registreerde Perined 429 vrouwen van wie (bij Perined) onbekend is wie hen begeleidde bij het einde van de baring. Dit is 0,26% van het totaal aantal vrouwen dat is bevallen dat jaar in Nederland. Van 253 vrouwen is het in dat jaar überhaupt niet bekend bij Perined wie hen begeleidde in de zwangerschap.
Is er onderzoek gedaan naar ongeassisteerde bevallingen?
Vanuit verschillende onderzoeken (o.a. Hollander et al., 2017, 2019, 2020; Feeley et al., 2016) komen onder andere de volgende redenen naar voren waarom vrouwen kiezen voor een ongeassisteerde bevalling (een uitgebreide toelichting op deze punten vind je in het volledige artikel):
- behoefte aan autonomie en vertrouwen in het geboorteproces.
- het ervaren van hinder van de zorgverlener tijdens de baring.
- conflicten over de wensen in het geboorteplan.
- verschil in risicoperceptie tussen de zorgverlener en de zwangere
- de behoefte aan een ander soort zorg.
- de sterke behoefte om de geboorte-ervaring (verder) te verdiepen
Wat zijn de uitkomsten van ongeassisteerde bevallingen?
Omdat het zo weinig voorkomt, is er ook weinig onderzoek naar de (medische) uitkomsten voor moeder en kind bij ongeassisteerde bevallingen. Een heel recent persoonlijk – dus niet academisch of peer-reviewed – internationaal onderzoek uit 2023, geeft een interessante kijk op de uitkomsten van ongeassisteerde bevallingen. Het onderzoek is gedaan door de Ierse data-analist Niamh Dunne, die zelf ervaring heeft met ongeassisteerd bevallen. De studie omvat 171 ongeassisteerde bevallingen van 118 moeders uit 14 landen. Alle vrouwen (100%) zeggen geen spijt te hebben van hun keuze en het nog een keer te doen. De uitgebreide gegevens over het verloop van deze bevallingen lees je in het volledige artikel.
Wat zijn aanbevelingen voor zorgverleners?
Jilke Pet, de auteur van het artikel en ervaringsdeskundige (haar inspirerende verhaal is te lezen in het uitgebreide artikel), geeft de volgende aanbevelingen voor zorgverleners die werken met zwangeren die ongeassisteerd willen bevallen:
- heroverweeg het risico-discours
- respecteer de autonome keuzes van de vrouw en haar vertrouwen in het geboorteproces
- een flexibele benadering bij het bespreken van het geboorteplan op basis van de handreiking gedeelde besluitvorming van de KNOV
- wees bewust van alternatieve/andere door de vrouw gebruikte informatiebronnen
- bied zorg zonder angst te verspreiden
- betrek de partner
Meer weten over ongeassisteerde bevalling? Word lid en duik in het zeer uitgebreide artikel van Vraag de Vroedvrouw!
