2. Wat is secundair trauma bij partner en zorgverlener?

Ook voor andere aanwezigen kan een bevalling een heftige of zelfs traumatische ervaring zijn. We spreken in zo’n geval van een ‘secundair trauma’, omdat het gaat om getuige zijn van een heftige ervaring en het niet direct zelf ondervinden. Hierbij moet wel gezegd worden dat een bevalling ook heftig of traumatiserend voor omstanders (partner, andere aanwezigen, zorgverleners) kan zijn zónder dat dit voor de barende zelf hoeft te gelden.

Tussen de 0-8% van de aanwezige (in deze studies mannelijke) partners ontwikkelt na de baring traumaklachten (Ayers et al., 2017; Bradley et al., 2008). In de praktijk blijken partners nauwelijks zorg te krijgen voor deze klachten en er zodoende soms zelfs jaren mee rondlopen. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de impact van de traumaklachten op het verdere leven van de (bevallings-)partner. Uit een aantal casestudies komt naar voren dat getraumatiseerde partners over het algemeen een geïsoleerder leven leiden, zich vaker ziek melden op werk, bang zijn om meer kinderen te krijgen en daaruit voortkomend ook angst kunnen ontwikkelen voor seksueel contact met hun partner. Ook rapporteren (met name de barenden) achteraf relatieproblemen en moeilijkheden in het contact met de baby en hun partner (Hinton et al., 2014; White, 2014; Nicholls & Ayers, 2007). In een ander onderzoek bij vaders kwam naar voren dat zij vooral kampen met schuldgevoelens naar hun vrouw toe (Bristow, 2016).

Ook geboortezorg professionals (verloskundigen, artsen, verpleegkundigen, enz.) kunnen na een heftige bevalling traumaklachten ontwikkelen. Een reviewstudie (Uddin, 2023) met data van 8,630 respondenten (uit de VS, Groot-Brittannië, Israël, Uganda, Nieuw Zeeland, Zweden en Turkije) zien dat 45% tot 97% van de zorgverleners getuige zijn geweest van een traumatische gebeurtenis rond de geboorte. Secundair trauma kwam in 13% tot 39% van de gevallen voor en PTSS in 3% tot 46% van de gevallen.
Met name medische spoedsituaties kunnen tot traumaklachten bij zorgverleners leiden, vooral als iemand het idee heeft dat zij/hij iets kon voorkomen. Een belangrijk deel van de traumaklachten bestaat dan uit schuldgevoelens.Echt forse traumaklachten lijken te komen, wanneer de zorgverlener interpersoonlijk geweld (fysieke, seksuele of psychologische mishandeling) aanschouwt tussen een andere zorgverlener en de barende (Leinweber et al., 2017). In dat geval spelen mogelijk ook gevoelens van machteloosheid een belangrijke rol in het trauma.