Geschreven door Laurina Cerredo en Annemieke Verbeek
Gepubliceerd op: 2 mei 2024
Laatste update op: 2 mei 2024

Een miskraam is de bekendste en meest voorkomende vorm van een verliesgeboorte. Geschat wordt dat er jaarlijks ongeveer 20.000 vrouwen in Nederland een miskraam doormaken. Maar er zijn veel meer vormen van verlies; van een zelf gekozen afbreking van een prille zwangerschap tot het verlies van een voldragen baby, en alles daartussenin.

In dit artikel kijken we naar diverse vormen van verliesgeboorte, bestaand beleid en de wetenschappelijke onderbouwing daarvan. Ook proberen we inzicht te geven in wat ouders en zorgverleners kunnen verwachten (zowel van het fysiologische als het mentaal-emotionele verloop) bij verliesgeboortes in diverse fases van de zwangerschap.

Over de auteurs
Laurina Cerredo werkt als rouwdoula, counselor en trainer en bedacht de termen ‘verliesgeboorte’ en het aanverwante ‘verliesouders’. Zij ondersteunt ouders bij elke vorm van verlies rondom zwangerschap en bevalling, ook bij een zwangerschap na een eerder verlies. www.doulalau.nl

Annemieke Verbeek is vaste schrijver bij Vraag de Vroedvrouw en combineert dit met haar werk als (klinisch) doula in haar eigen praktijk en het Amsterdam UMC, waar verliesgeboortes (en de nasleep daarvan) een prominente rol in de verloskamers hebben. www.tamelijkbriljant.nl

Acharya, A. et al, 2023, Spontaneous miscarriage/abortion in the first trimester and expectant management – a meta-analysis approach, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10566328/ Atkins, B. et al, 2023, Stillbirth: prevention and supportive bereavement care https://bmjmedicine.bmj.com/content/2/1/e000262 Avelin, P. et al, 2013, Parental grief and relationships after the loss of a stillborn baby https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0266613812001076

Carroll, K. et al, 2020, The “Lactation After Infant Death (AID) Framework”: A Guide for Online Health Information Provision About Lactation After Stillbirth and Infant Death, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7411512/

Cersonsky, T. et al, 2023, Holding a baby after stillbirth: the impact of fetal congenital and structural abnormalities, https://www.nature.com/articles/s41372-022-01480-9

Crawley, R., 2012, Recovering from stillbirth: the effects of making and sharing memories on maternal mental health, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02646838.2013.795216 De Groot-van der Mooren et al, 2021, Does non‐invasive prenatal testing affect the livebirth prevalence of Down syndrome in the Netherlands? A population‐based register study,https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8519113/

Dehue, T., 2023, Ei, foetus, baby, een nieuwe geschiedenis van zwangersc hap, uitgeverij Atlas Contact Erlandsson, K. et al, 2013, Seeing and holding a stillborn baby: mothers' feelings in relation to how their babies were presented to them after birth--findings from an online questionnaire, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22410169/

Farrales, L. et al, 2020, What bereaved parents want health care providers to know when their babies are stillborn: a community-based participatory study, https://bmcpsychology.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40359-020-0385-x

Gadre, S. (2019) Fetus Papyraceous in Monochorionic Diamniotic Twins, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6431712/

Gold, K. et al, 2010, Marriage and Cohabitation Outcomes After Pregnancy Loss, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2883880/

Gold, K. et al, 2014, Assessment of “fresh” versus “macerated” as accurate markers of time since intrauterine fetal demise in low-income countries, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4025909/

Heazell, A. et al, 2024, Care in pregnancy after stillbirth, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0146000523001751 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), 2022, rapportage Wet afbreking zwangerschap (Wafz), https://www.igj.nl/over-ons/igj-in-cijfers/cijfers-zwangerschapsafbreking

Ježová, M., Feit, J., Atlas of Neonatal Pathology, geraadpleegd op 5 april 2024, https://atlases.muni.cz/atlases/novo/atl_en/novormrtvoroz.html Jonge, A. de et al, 2021, 'Watchful attendance' during labour and birth, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33774268/

Keeble, C. et al, 2018, Empathy and the Public Perception of Stillbirth and Memory Sharing: An Australian Case, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6127839/ Kersting, A, 2012, Complicated grief after perinatal loss, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3384447/

Kok, S., 2013, informatiefolder La Leche League, Melkproductie en het overlijden van de baby, http://www.borstvoeding.nl/userfiles/files/pdf_diversen/160%20Melkproductie%20en%20het%20overlijden%20van%20de%20baby.pdf

Mergl, R. et al, 2022, Grief in women with previous miscarriage or stillbirth: a systematic review of cross-sectional and longitudinal prospective studies, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9397458/

Mills, T, 2016, Marvellous to mediocre: findings of national survey of UK practice and provision of care in pregnancies after stillbirth or neonatal death, https://link.springer.com/article/10.1186/s12884-016-0891-2?utm_source=getftr&utm_medium=getftr&utm_campaign=getftr_pilot

Mills, T. et al, 2022, Better maternity care pathways in pregnancies after stillbirth or neonatal death: a feasibility study, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9363262/ National Institute for Health and Care Excellence (NICE), 2023 (meest recente update) Ectopic pregnancy and miscarriage: diagnosis and initial management, https://www.nice.org.uk/guidance/ng126

Nederlands Huisartsen Gemeenschap (NHG), richtlijn Miskraam, 2017, https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/miskraam#volledige-tekst Nederlandse vereniging voor kinderartsen (NVK), laatste update 2024, Perinataal beleid bij Extreme vroeggeboorte https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/perinataal_beleid_bij_extreme_vroeggeboorte/startpagina_-_perinataal_beleid_bij_extreme_vroeggeboorte.html Noble-Carr,

D. et al, 2023, Providing Lactation Care Following Stillbirth, Neonatal and Infant Death: Learning from Bereaved Parents, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36897304/

NVOG, 2011, richtlijn Intra Uteriene sterfte https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2022/08/Intra-uteriene-sterfte-1.0-21-09-2011.pdf

NVOG, 2013, richtlijn ‘Verminderde kindsbewegingen tijdens de zwangerschap’https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2022/09/Verminderde-kindsbewegingen-tijdens-de-zwangerschap-1.0-03-02-2014.pdf

NVOG, 2018, richtlijn Begeleiding foetale sterfte en doodgeboorte, https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2018/02/Begeleiding-bij-foetale-sterfte-en-doodgeboorte-1.0-22-05-2014.pdf

NVOG, richtlijn 2020, Mifepriston + misoprostol vs. misoprostol bij Miskraam, https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/miskraam/mifepriston_misoprostol_vs_misoprostol_bij_miskraam.html

Oxlad, M. et al, 2023, Capturing parents’ and health professionals’ experiences of stillbirth bereavement photography: A systematic review and meta-synthesis, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1871519223000422

Persson, M. et al, 2023, Care and support when a baby is stillborn: A systematic review and an interpretive meta-synthesis of qualitative studies in high-income countries, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10427022/

Ploem, M. et al, 2022, Evaluatie Regeling beoordelingscomissie late zwangerschapsafbrekeing en levensbeëindiging bij pasgeborenen, in opdracht van ZonMw, https://www.zonmw.nl/sites/zonmw/files/typo3-migrated-files/Evaluatie_Regeling_beoordelingscommissie_LZA_LP.pdf

Schaap, A. et al, 1997, Long-term impact of perinatal bereavement. Comparison of grief reactions after intrauterine versus neonatal death, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9447369/

Thornton, R. et al, 2020, Creating Evidence: Findings from a Grounded Theory of Memory-Making in Neonatal Bereavement Care in Australia, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32344367/

Rådestad, I. et al 1996, Psychological complications after stillbirth--influence of memories and immediate management: population based study, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8646141/

Ravaldi, C. et al, 2021, Respectful language in intrapartum and newborn care, https://www.thelancet.com/journals/langlo/article/PIIS2214-109X(20)30462-9/fulltext

Ryninks, K. et al, 2014, Mothers’ experience of their contact with their stillborn infant: An interpretative phenomenological analysis, https://bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2393-14-203

Sinha, P. et al, 2018, Comparison of Mifepristone Followed by Misoprostol with Misoprostol Alone for Treatment of Early Pregnancy Failure: A Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Trial, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29391674/

Smith, L. et al, 2020, Parents’ experiences of care following the loss of a baby at the margins between miscarriage, stillbirth and neonatal death: a UK qualitative study, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7383869/

Vliet, L van, 2021, The different faces of empathy in cancer care: From a desired virtue to an evidence-based communication process, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34351623/

Westby, C. et al, 2021, Depression, anxiety, PTSD, and OCD after stillbirth: a systematic review, https://bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12884-021-04254-x

Wojcieszek, A, 2016, Care in subsequent pregnancies following stillbirth: an international survey of parents, https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1471-0528.14424?src=getftr

Zamani, Z., laatste update juli 2023, Vanishing Twin Syndrome, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563220/

Niet Ingeschreven
Word lid en lees het hele artikel

> Bevat

  • 14 Hoofdstukken