Transinclusieve geboortezorg

Geschreven door Annemieke Verbeek, Tamar Doorduin, Ryan Ramharak en Chaya/Chaim Rensen-Mol
Meegelezen door Charles Dym
Gepubliceerd op 13 maart 2023

Tot 2014 was het in Nederland verplicht om een onomkeerbare sterilisatie (met onvruchtbaarheid als gevolg) te ondergaan om je juridische geslacht aan te passen. Hierdoor zagen we vrijwel geen openlijk transgender ouders. Door de aanpassing in de wet en de groeiende acceptatie van transgender mensen zien we meer trans en non-binaire ouders die een kind dragen en baren.

Zowel binaire trans mensen (man of vrouw) als non-binaire mensen (mensen die zichzelf niet herkennen in de klassieke man/vrouw-indeling) maken soms (medische) keuzes om hun innerlijke belevingswereld in overeenstemming te krijgen met hun fysieke voorkomen, zoals het verwijderen van borsten (mastectomie), die relevant kunnen zijn bij voor, tijdens en/of na een bevalling.

In dit artikel onderzoeken we wat de specifieke issues zijn waar trans en non-binaire zwangeren (afwisselend gebruiken we voor deze groep mensen de term genderdivers) mee te maken kunnen krijgen bij kinderwens, zwangerschap en bevalling. Daarnaast delen we veel ervaringsverhalen, om duidelijk te maken dat er veel verschillende manieren zijn om als trans of non-binair persoon invulling te geven aan een kinderwens. Dit artikel beoogt ook handvatten te bieden aan geboortezorgprofessionals, zodat zij zorg op maat kunnen bieden aan deze groep aanstaande ouders.

Wie zijn de auteurs?
Annemieke Verbeek schrijft als freelancejournalist al 15 jaar over alles rondom zwangerschap, bevallen en opvoeden. Sinds 2016 combineert ze dat met het werk als doula, eerst in haar eigen praktijk en sinds juni 2022 als klinisch doula in het Amsterdam UMC. Met het schrijven voor Vraag de Vroedvrouw® kan ze haar professionele liefdes weer combineren.

Tamar Doorduin (cisgender) is samen met haar (transgender) vrouw moeder van een peuter. Ze verrichtte eerder als sociaal-wetenschapper onderzoek naar de seksuele gezondheid van onder andere transgender personen, en is nu parttime schrijver, journalist en adviseur. Tamar richt zich op onderwerpen als intersectioneel feminisme, genderdiversiteit, handicap en inclusie. Ook maakt(e) ze de podcasts Ziek en Mensje in de Maak.

Ryan Ramharak is een trans non binair Nederlands Hindostaans persoon (Ryan is geen vrouw en geen man). Ryan is 30 jaar oud en is net ouder geworden van hun baby Ravi samen met diens partner. Ryan geeft ook workshops over inclusieve geboortezorg voor trans personen.

Chaya/Chaim Rensen-Mol (die/hij/zij) is doula, draagconsulent, queer expert en professioneel geboortenerd. Chaya heeft samen met diens vrouw twee kinderen. Naast doulabegeleidingen en draagconsulten geeft ze een zwangerschapscursus en cursussen voor zorgprofessionals. Hij richt zich op de geboortezorg vanuit inclusiviteit, intersectionaliteit en affirmatieve zorg. Met een tikkeltje feminisme en een liefde voor autonomie begeleidt Chaim mensen van kinderwens tot ver in de post-partumperiode.

Amersfoort, J.E. van, et al (2023), The barriers and needs of transgender men in pregnancy and childbirth: a qualitative interview study, sciencedirect.com/science/article/pii/S0266613823000232

Canel, Ö. (2022), Ryan is zwanger, npo3.nl/ryan-is-zwanger/26-05-2022/BV_101408063 Hahn, M., et al (2019), Providing Patient-Centered Perinatal Care for Transgender Men and Gender-Diverse Individuals, ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6814572/

Hoffkling. A., et al (2017), From erasure to opportunity: a qualitative study of the experiences of transgender men around pregnancy and recommendations for providers, bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12884-017-1491-5

Huijnk, W. (2022), Opvattingen over seksuele en genderdiversiteit in Nederland en Europa, SCP, scp.nl/publicaties/publicaties/2022/05/17/opvattingen-over-seksuele-en-genderdiversiteit-in-nederland-en-europa-2022

Kuyper, L. (2017), Transgender personen in Nederland, SCP, scp.nl/publicaties/publicaties/2017/05/09/transgender-personen-in-nederland

Klok, V., (2021), NVOG heroverweegt standpunt dat trans personen belemmert bij hun kinderwens, VPRO Tegenlicht, vpro.nl/programmas/tegenlicht/lees/artikelen/2021/NVOG-heroverweegt-standpunt-dat-trans-personen-belemmert-bij-hun-kinderwens.html

Light, A., et al. (2018), Family planning and contraception use in transgender men, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29944875/

MacDonald, T. (2018), Transgender parents and chest/breastfeeding, kellymom.com/bf/got-milk/transgender-parents-chestbreastfeeding/ NVOG (2016, addendum 2020), STANDPUNT ‘Geassisteerde voortplanting met gedoneerde gameten en gedoneerde embryo’s en draagmoederschap, https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2020/06/Standpunt-Geassisteerde-voortplanting-met-gedoneerde-gameten-en-gedoneerde-embryo-juni-2016-addendum-12-6-2020.pdf

PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom). (2021, 9 juni). De Gynaecoloog. https://www.degynaecoloog.nl/onderwerpen/pcos-polycysteus-ovarium-syndroom/

Pfeffer, C. (2022), Transgender men and nonbinary people are asked to stop testosterone therapy during pregnancy – but the evidence for this guidance is still murky theconversation.com/transgender-men-and-nonbinary-people-are-asked-to-stop-testosterone-therapy-during-pregnancy-but-the-evidence-for-this-guidance-is-still-murky-187672

Rijksoverheid, Kabinet maakt excuses voor oude Transgenderwet (2020) rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/11/30/kabinet-maakt-excuses-voor-oude-transgenderwet

Riggs, D., et al (2020), Men, trans/masculine, and non-binary people negotiating conception: Normative resistance and inventive pragmatism, tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15532739.2020.1808554?journalCode=wijt21

Rodriguez, K., et al (2022), Reproductive health in transgender and gender diverse individuals: A narrative review to guide clinical care and international guidelines, tandfonline.com/doi/full/10.1080/26895269.2022.2035883

Roorda, T. (2017), Domperidon ter bevordering van de lactatie, teddyroorda.nl/domperidon-ter-bevordering-van-de-lactatie/

Sutter P de, Kira K, Verschoor A, Hotimsky A. The desire to have children and the preservation of fertility in transsexual women: a survey. Int J Transgend. 2002: 6

Thornton, K. (2021) Pregnancy in transgender men, cmaj.ca/content/193/33/E1303

Wierckx. K., et al (2011), Quality of life and sexual health after sex reassignment surgery in transsexual men. J Sex Med. 2011; 8: 3379-88, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21699661/

Wierckx, K., et al (2011), Reproductive wish in transsexual men, academic.oup.com/humrep/article/27/2/483/2919320?login=false