Ongeassisteerde bevalling (unassisted childbirth)

Geschreven door Jilke Pet
Gepubliceerd op 27 november 2023

Ongeassisteerd bevallen is: Het baren en geboorte geven zonder aanwezigheid van een daartoe bevoegde zorgverlener.

In principe mag iedereen in Nederland ervoor kiezen om ongeassisteerd te baren. Ook gebeurt een ongeassisteerde bevalling weleens per ongeluk. Hoeveel vrouwen er in Nederland werkelijk ongeassisteerd bevallen is onbekend, omdat dit nergens geregistreerd wordt. In dit artikel proberen we aan de hand van andere geboortecijfers een inschatting te maken. Het lijkt erop dat de groep vrouwen die ongeassisteerd bevalt groeiende is. Dit kan (ook) komen doordat er meer bekendheid over het onderwerp ontstaat en informatie verspreiden eenvoudiger is geworden.

Er zijn verschillende vormen van ongeassisteerd bevallen: bewust, per ongeluk of gedwongen. Dit artikel gaat voornamelijk in op bewust ongeassisteerd bevallen. Er zijn verschillende redenen waarom vrouwen ervoor kiezen om te baren zonder zorgverlener.

Welke redenen hebben zwangeren om ongeassisteerd te willen bevallen? Hoe bereiden zij zich hierop voor? Wat weten we over de uitkomsten van ongeassisteerde baringen? En wat kunnen geboortewerkers wél betekenen voor deze vrouwen? Deze vragen en meer komen aan bod in dit artikel.

Wie is Jilke?
In 2013 ben ik, Jilke, zelf voor de eerste keer moeder geworden en heb daarbij gekozen voor een ongeassisteerde bevalling. Dit idee ontstond organisch en al vroeg in de zwangerschap. Mijn kernwaarden en visie weken af van de reguliere zorgverleners in mijn directe omgeving en voor mij (en mijn partner) voelde het meer vertrouwd om te kunnen baren op mijn eigen inzicht. We besloten dat zolang alles goed verliep, we niet per se hulp nodig zouden hebben. Samen hebben we ons verdiept in de fysiologie van geboorte geven. Gaandeweg werd steeds duidelijker wat voor ons werkelijk van belang was. We hebben daarbij de nodige kennis en handvatten verzameld die voor ons het meest nuttig leken. Inmiddels hebben we vijf kinderen gekregen waarvan 3 ongeassisteerd en 2 volledig hands-off maar in het bijzijn van een geweldige vroedvrouw die helemaal past bij wat wij nodig hadden op dat moment en onze visie en wensen kon respecteren zonder zichzelf daarbij tekort te doen. Bij elke zwangerschap en baring hebben mijn partner en ik ons verder verdiept en onze kennis vergroot. Na de geboorte van ons eerste kind ben ik geboortes gaan fotograferen waarbij ik ook elke keer weer meer leerde over het prachtige geboorteproces. Na de geboorte van ons tweede kind heb ik het eerste natuurlijke kraampakket bedacht, ontworpen en op de markt gebracht, en ontwierp ik Nederlandstalige geboorte-affirmatiekaarten. Na de geboorte van onze tweeling (baby’s 3 en 4) heb ik samen met Anna Myrte Korteweg (Vrije Geboorte) het boek ‘Mijn reis naar binnen’ geschreven waarin ik veel van mijn verzamelde kennis en ervaringen heb kunnen delen met de rest van de wereld. Ook via mijn website moederaarde.nl deel ik over mijn ervaringen rondom zwangerschap en bevallen en inspireer ik vrouwen om hun wensen rondom de bevalling te onderzoeken.

ACOG: The American College of Obstetricians and Gynecologists. (2016, augustus, opnieuw bevestigd 2023). Planned home birth. https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/committee-opinion/articles/2017/04/planned-home-birth

ACOG: The American College of Obstetricians and Gynecologists. (2020, 20 april). Statement on birth settings. (https://www.acog.org/news/news-releases/2020/04/acog-statement-on-birth-settings

CBS: Centraal Bureau voor de Statistiek. Statline. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/7233/table Voor het laatst bezocht op 01-10-2023

Dunne, N. (2023). The freebirth study – Data from 171 births from 118 women across 14 countries in 2023. https://10moons.ie/resources/The%20Freebirth%20Study_Final.pdf

Feeley, C., & Thomson, G. (2016). Why do some women choose to freebirth in the UK? An Interpretative phenomenological study. BMC Pregnancy and Childbirth, 16(1). https://doi.org/10.1186/s12884-016-0847-6

Hollander, M., De Miranda, E., Van Dillen, J., De Graaf, I., Vandenbussche, F. P., & Holten, L. (2017). Women’s motivations for choosing a high risk birth setting against medical advice in the Netherlands: A qualitative analysis. BMC Pregnancy and Childbirth, 17(1). https://doi.org/10.1186/s12884-017-1621-0

Hollander, M.H. (2019). Proefschrift: Birthing Outside the System: Trauma and autonomy in maternity care. Promotoren: Vandenbussche, F.P.H.A., Post, J.A.M. van der, Co-promotoren: Dillen, J. van, Miranda, E.R. de. Radboud Universiteit. https://repository.ubn.ru.nl/handle/2066/201204

Hollander, M., De Miranda, E., Smit, A., De Graaf, I., Vandenbussche, F. P., Van Dillen, J., & Holten, L. (2020). ‘She convinced me’- Partner involvement in choosing a high risk birth setting against medical advice in the Netherlands: A Qualitative analysis. PLOS ONE, 15(2), e0229069. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0229069

Kaunitz, A. M., Spence, C., Danielson, T., Rochat, R. W., & Grimes, D. A. (1984). Perinatal and maternal mortality in a religious group avoiding obstetric care. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 150(7), 826–831. https://doi.org/10.1016/0002-9378(84)90457-5

Son, M. van. (2018, december). Gezamenlijke besluitvorming, een handreiking. Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV). https://assets.knov.nl/p/557056/none/PDF%20Nieuws/Handreiking_SDM_17-1-2019_Eindversie.pdf

McKenzie, G., Robert, G., & Montgomery, E. (2020). Exploring the conceptualisation and study of freebirthing as a historical and social phenomenon: a meta-narrative review of diverse research traditions. Medical Humanities, 46(4), 512–524. https://doi.org/10.1136/medhum-2019-011786

Perined. (2021, 6 december). Perinatale zorg in Nederland anno 2020: Duiding door landelijke perinatale audit en registratie. https://assets.perined.nl/docs/3d6a2b46-aa8a-417e-a55e-de0184fe2078.pdf

Perined. Peristat. https://www.peristat.nl/ Voor het laatst bezocht op 01-10-2023 Veen, E. van. (2010, 9 januari). Doe-het-zelfbevalling. Volkskrant. https://www.volkskrant.nl/mensen/doe-het-zelfbevalling~b1d4de8a/

Verbeek, A. (2013, nr. 30). Baren buiten het boekje. De Groene Amsterdammer. https://www.groene.nl/artikel/baren-buiten-het-boekje

Wikipedia contributors. (2023). Unassisted childbirth. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Unassisted_childbirth Voor het laatst bezocht op 01-10-2023

World Health Organization. Births attended by skilled health personnel. (z.d.). https://www.who.int/data/nutrition/nlis/info/births-attended-by-skilled-health-personnel Voor het laatst bezocht op 01-10-2023