De Geneeskundige Behandelovereenkomst (Afd. 5, Titel 7, Boek 7 B.W.) is van belang voor iedereen die met medische zorg te maken krijgt. Zodra een arts een cliënt gaat onderzoeken of behandelen, is er sprake van een geneeskundige behandelovereenkomst. De behandelovereenkomst ontstaat al zodra een cliënt een zorgverlener belt of de wachtkamer binnenloopt.
De Geneeskundige Behandelovereenkomst beschrijft de rechten en plichten van cliënten en zorgverleners in de zorg. De GeboorteBeweging zou willen dat iedere zwangere en (geboorte)zorgverlener dit goed kent. In deze wet wordt onder andere het recht op informatie, het recht op toestemming voor een medische behandeling, het recht op inzage in het medische dossier en het recht op privacy en geheimhouding van medische gegevens geregeld.
Kort vertaald komt dat hierop neer:
- Verplichting tot voorlichting
In Nederland heeft iedereen het recht om een geïnformeerde keuze te maken voordat hij of zij een medische behandeling ondergaat. De zorgverlener dient deze informatie aan de cliënt te verstrekken.
Wat is “relevante informatie”? Simpel: het is álle informatie die de zwangere vrouw heeft om tot een keuze te komen. De zorgverlener hoort haar alle feitelijke informatie te geven over de voor- en nadelen van elke optie die zij tot haar beschikking heeft. In het Burgerlijk Wetboek artikel 448 staat dit als volgt omschreven:
1. De hulpverlener licht de patiënt op duidelijke wijze in, die past bij zijn bevattingsvermogen, en overlegt tijdig met de patiënt over het voorgenomen onderzoek en de voorgestelde behandeling en over de ontwikkelingen omtrent het onderzoek, de behandeling en de gezondheidstoestand van de patiënt. De hulpverlener licht een patiënt die de leeftijd van twaalf jaren nog niet heeft bereikt op zodanige wijze in als past bij zijn bevattingsvermogen.
2. Bij het uitvoeren van de in lid 1 neergelegde verplichting laat de hulpverlener zich leiden door hetgeen de patiënt redelijkerwijze dient te weten ten aanzien van:
a.de aard en het doel van het voorgenomen onderzoek, de voorgestelde behandeling of de uit te voeren verrichtingen;
b.de te verwachten gevolgen en risico’s voor de gezondheid van de patiënt bij het voorgenomen onderzoek, de voorgestelde behandeling, de uit te voeren verrichtingen en bij niet behandeling;
c.andere mogelijke methoden van onderzoek en behandelingen al dan niet uitgevoerd door andere hulpverleners;
d.de staat van en de vooruitzichten met betrekking tot diens gezondheid voor wat betreft het terrein van de mogelijke methoden van onderzoek of behandelingen;
e.de termijn waarop de mogelijke methoden van onderzoek of behandelingen kunnen worden uitgevoerd en de verwachte tijdsduur ervan.
3. De hulpverlener stelt zich tijdens het overleg op de hoogte van de situatie en behoeften van de patiënt, nodigt de patiënt uit om vragen te stellen en verstrekt desgevraagd schriftelijk of elektronisch informatie over het in lid 2 bepaalde.
4. De hulpverlener mag de patiënt bedoelde inlichtingen slechts onthouden voor zover het verstrekken ervan kennelijk ernstig nadeel voor de patiënt zou opleveren. Indien het belang van de patiënt dit vereist, dient de hulpverlener de desbetreffende inlichtingen aan een ander dan de patiënt te verstrekken. De inlichtingen worden de patiënt alsnog gegeven, zodra bedoeld nadeel niet meer te duchten is. De hulpverlener maakt geen gebruik van zijn in de eerste volzin bedoelde bevoegdheid dan nadat hij daarover een andere hulpverlener heeft geraadpleegd.
De zwangere vrouw heeft er recht op om meer informatie en/of tijd te vragen voordat zij haar beslissing neemt. - Recht op keuzevrijheid
In artikel 450 en 451 is opgenomen dat de patiënt toestemming moet geven voor het uitvoeren van verrichtingen. Oftewel: de zwangere vrouw is degene die de eindbeslissing neemt over de zorg die zij wel of niet wenst te ontvangen. De zorgverlener dient schriftelijk vast te leggen voor welke verrichtingen zij toestemming heeft gegeven. - Recht op inzage medisch dossier
Elke zwangere kan zowel tijdens haar zwangerschap als na de bevalling haar medisch dossier opvragen. Als zorgverlener is het goed om cliënten/patiënten op dit recht te wijzen. - Recht op privacy en geheimhouding medische gegevens
Elke zorgverlener moet zich houden aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze Europese regelgeving is vanaf 25 mei 2018 van kracht. In de hele Europese Unie (EU) geldt nu dezelfde privacywetgeving.