De Wet op de Geneeskundige Behandel Overeenkomst (WGBO) is van belang voor iedereen die met medische zorg te maken krijgt. Zodra een arts een cliënt gaat onderzoeken of behandelen, is er sprake van een geneeskundige behandelovereenkomst. De behandelovereenkomst ontstaat al zodra een cliënt een zorgverlener belt of de wachtkamer binnenloopt.
De WGBO beschrijft de rechten en plichten van cliënten en zorgverleners in de zorg. De GeboorteBeweging zou willen dat iedere zwangere en (geboorte)zorgverlener de WGBO goed kent. In deze wet wordt onder andere het recht op informatie, het recht op toestemming voor een medische behandeling (informed choice of consent), het recht op inzage in het medische dossier en het recht op privacy en geheimhouding van medische gegevens geregeld.
Kort vertaald komt dat hierop neer:
- Recht op informatie / geïnformeerde keuze, informed consent
In Nederland heeft iedereen het recht om een geïnformeerde keuze te maken voordat hij of zij een medische behandeling ondergaat. Informed choice ligt vast in de WGBO en zou ten grondslag moeten liggen aan elke richtlijn in de zorg. De definitie van informed choice is: een beslissing die is gemaakt na zorgvuldig afwegen van alle relevante informatie en in relatie tot iemands unieke omstandigheden, overtuiging en ervaring.
Wat is “relevante informatie”? Simpel: het is álle informatie die de zwangere vrouw heeft om tot een keuze te komen. De zorgverlener hoort haar alle feitelijke informatie te geven over de voor- en nadelen van elke optie die zij tot haar beschikking heeft.
Naast de visie van de zorgverlener, gaat het hierbij ook over de ervaring van de zwangere, gevoel en gezond verstand. Daardoor kan het zijn dat een zorgverlener een andere risico-afweging maakt dan de zwangere, op basis van dezelfde informatie. Weet dat de risico-afweging en de keuze van de zwangere dan leidend zijn – zolang ze alle voor- en nadelen maar meegenomen heeft in haar beslissing. Dat betekent dat de zorgverlener de zwangere die informatie zwart op wit moet geven. Het hierin benoemen van de absolute risico’s zet het in veel beter perspectief.
Aan alle medische handelingen kleven immers zowel voor- als nadelen. Hetzelfde geldt voor afwachten in plaats van medisch ingrijpen. De zwangere is degene die bepaalt wat de doorslag geeft in haar keuze(s).
De zwangere vrouw heeft er recht op om meer informatie en/of tijd te vragen voordat zij haar beslissing neemt. - Recht op keuzevrijheid
De zwangere vrouw is degene die de eindbeslissing neemt over de zorg die zij wel of niet wenst te ontvangen. - Recht op inzage medisch dossier
Elke zwangere kan zowel tijdens haar zwangerschap als na de bevalling haar medisch dossier opvragen. Als zorgverlener is het goed om cliënten/patiënten hier op dit recht te wijzen. - Recht op privacy en geheimhouding medische gegevens
Elke zorgverlener moet zich houden aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze Europese regelgeving is vanaf 25 mei 2018 van kracht. In de hele Europese Unie (EU) geldt nu dezelfde privacywetgeving.