Samenvatting Conditie van de baby

Tijdens de baring wordt er meestal regelmatig naar de harttonen van de baby geluisterd. Het doel van het beluisteren van de harttonen is het achterhalen van hypoxie (een verminderde hoeveelheid zuurstof in de weefsels van het lichaam) of asfyxie (een verminderde hoeveelheid zuurstof en een verhoogde hoeveelheid koolstofdioxide) bij de baby om daarmee neurologische schade (zoals cerebrale parese) of sterfte bij de baby te voorkomen. De termen hypoxie en asfyxie worden vaak door elkaar gebruikt in de literatuur, maar in dit artikel verwijst hypoxie naar een verminderde hoeveelheid zuurstof in de weefsels van het lichaam, waar asfyxie wijst op acidose (verzuring) door langdurige hypoxie. Asfyxie komt voor bij ongeveer 2 op de 1000 baby’s.

Wanneer een barende bij een eerstelijns verloskundige onder zorg is, wordt de conditie van de baby in de gaten gehouden met behulp van een doptone, of soms een fetoscoop of toeter. Er zijn geen duidelijke richtlijnen hoe vaak er tijdens de ontsluiting en de persfase geluisterd zou moeten worden.
Wanneer een barende valt onder de tweedelijnszorg, gebeurt de registratie met behulp van het CTG, waarbij zowel de harttonen van de baby als de frequentie van de weeën worden geregistreerd.

Beide vormen van registratie van de harttonen -zowel de doptone als het CTG- zijn in de verloskunde geïntroduceerd, zonder dat daar wetenschappelijk onderzoek aan voorafging. We weten dus niet wat het daadwerkelijke nut van het luisteren van de harttonen is, omdat er geen onderzoek is naar het luisteren van de harttonen ten opzichte van het niet beluisteren van de harttonen.

Het voordeel van het gebruik van de doptone (of toeter of fetoscoop) in vergelijking met het CTG is:

• Meer contact tussen de zorgverlener en de barende (wat kan leiden tot betere uitkomsten passend bij continue begeleiding).
• Kan in elke positie worden beluisterd.
• Kan in het water (onder de douche of in bad) ook gebruikt worden.
• Er is geen verschil in cerebrale parese of sterfte bij de baby.
• In vergelijking met het CTG is de kans op een keizersnede of vacuümbevalling kleiner.

Deze voordelen gelden ook voor barenden met een hoog risico op asfyxie, die momenteel overal CTG-registratie aangeboden krijgen.

Nadelen van het gebruik van de doptone in vergelijking met het CTG zijn:

• Er komen vaker convulsies bij de baby voor: 1:325 bij doptone gebruik versus 1:650 bij CTG-registratie. Het is niet onderzocht wat het effect op de baby is op lange termijn.
• Bij sommige zwangerschaps- of baringscomplicaties zou een CTG passend kunnen zijn, er is alleen geen wetenschappelijk onderzoek naar bij welke complicaties dit is.
• Niet alle zorgverleners zijn getraind in het gebruik van de doptone of hebben er één  tot hun beschikking.
• In de tweedelijnszorg is er onvoldoende capaciteit om de doptone bij alle barenden te kunnen gebruiken.

Als er een vermoeden is op hypoxie bij de baby op basis van het CTG, is de kans 0,2% dat er ook daadwerkelijk dusdanige asfyxie (die kan leiden tot cerebrale parese) is opgetreden bij de baby. 99,8% van de baby’s is -ondanks het vermoeden- dus niet in die mate asfyctisch.

Er is geen bewezen meerwaarde voor het gebruik van het microbloedonderzoek (MBO) als aanvullend onderzoek bij het vermoeden op hypoxie. Uit dit artikel en bijbehorende onderzoeken blijkt dus dat CTG-registratie niet zorgt voor betere uitkomsten voor moeder en kind (zowel voor sterfte als voor cerebrale parese), maar CTG-registratie wel leidt tot een grotere kans op een keizersnede of vacuüumbevalling.

Meerdere onderzoekers spreken hun zorgen dan ook uit over het gebrek aan wetenschappelijk bewijs dat het CTG zorgt voor betere uitkomsten voor moeder en kind, ook niet voor barenden met een hoger risico op asfyxie. En het effect dat een keizersnede kan hebben op de lange termijn, en ook consequenties heeft voor mogelijke volgende zwangerschappen.