Wat is een VBAC en wat een CBAC?
In 2021 beviel 18,1% van de zwangeren per keizersnede. Lees alles over de keizersnede in ons artikel Sectio. Als deze zwangeren opnieuw zwanger raken, komen zij voor de keuze te staan: een vaginale baring (VBAC: Vaginal Birth After Cesarean) of een geplande keizersnede (CBAC: Cesarean Birth After Cesarean). Een VBAC vindt volgens de richtlijn plaats in de tweede lijn en tijdens de baring wordt continue CTG-registratie geadviseerd.
Wat is een uterusruptuur?
Omdat er sprake is van een litteken in de baarmoeder is er een verhoogde kans op een uterusruptuur. Deze kans is ongeveer 0,3-0,47%. Dat betekent dat bij 99,53-99,7% van de barenden met een keizersnede-litteken géén uterusruptuur optreedt. Voor zwangeren die al eerder vaginaal zijn bevallen of er minimaal 24 maanden tussen de 2 bevallingen zit, is de kans op een uterusruptuur kleiner.
Wat is het risico van een uterusruptuur?
Een uterusruptuur is een complicatie die kan leiden tot een ernstige fluxus (meer dan 1,5 liter bloedverlies) waarbij soms zelfs het verwijderen van de baarmoeder nodig is. Een uterusruptuur kan leiden tot asfyxie (zuurstofgebrek) bij de baby, ongeveer 40% van de baby’s na een uterusruptuur moet worden opgenomen op de NICU, bij 1,8-6,2% van de baby’s treedt hersenschade ten gevolge van asfyxie op en in sommige gevallen overlijdt de baby.
Hoe herken je een uterusruptuur?
Een uterusruptuur kan zich uiten door abnormale harttonen bij de baby, flinke buikpijn (ook tussen de weeën door), ruim vaginaal bloedverlies bij de barende, bloed in urine, schouderpijn, hyperstimulatie van de baarmoeder of shock.
Zijn er risico’s aan weer een (geplande) keizersnede?
Een geplande keizersnede na een eerdere keizersnede geeft ook een verhoogde kans op andere complicaties. Zo neemt de kans op placenta praevia (de placenta ligt gedeeltelijk of volledig over de baarmoedermond) toe naarmate er meer keizersnedes worden uitgevoerd, net als de kans op placenta accreta (de placenta is (te) diep in de baarmoederwand genesteld). Deze placenta-problematiek kan leiden tot ernstig bloedverlies bij de moeder waarbij soms de baby veel eerder geboren moet worden en een hysterectomie (verwijderen van de baarmoeder) nodig is. Ook heeft een herhaalde keizersnede invloed op toekomstige zwangerschappen, waarbij adhesies (verkleving van littekenweefsel) en een niche (een uitpuilend litteken in de baarmoeder) die mogelijk kunnen ontstaan, invloed hebben op de vruchtbaarheid. In het volledige artikel komen deze risico’s uitgebreid aan bod.
Wat is de richtlijn in Nederland?
De Nederlandse richtlijn adviseert om:
- Bij een VBAC in de tweedelijn te baren met CTG.
- Bij een geplande keizersnede, deze bij 39 weken in te plannen.
In sommige regio’s zijn er afspraken waarbij de barende met haar eerstelijns verloskundige in het ziekenhuis bevalt.
In het volledige artikel worden ook andere mogelijkheden verder toegelicht, zoals welke keuzemogelijkheden er zijn rondom het inplannen van een keizersnede (zoals een gentle sectio en moeder-geassisteerde keizersnede (MAC)).
Waarop baseren zwangeren hun keuze?
Zwangeren die te maken hadden met de keuze voor een VBAC gaven de volgende punten aan, die belangrijk waren in hun keuze rondom de VBAC:
- Het verlangen om een vaginale baring te ervaren en het kennen van de voordelen van een VBAC.
- Omgaan/verwerken van de vorige ervaring, zodat er ruimte is voor een nieuwe ervaring. Ook als de keizersnede bijvoorbeeld juist heel positief was.
- Het is belangrijk om onderdeel te zijn van de beslissing.
- Een vaginale baring als ‘normaal’ beschouwen.
- Informatie en ervaringen horen van vrouwen die vaginaal zijn bevallen na een eerdere keizersnede.
- Een zorgverlener die informatie en kennis biedt die op hun situatie is aangepast en daarin support en motiveert.
- Een zorgverlener die een VBAC support, maar ook luistert wanneer de zwangere een keizersnede verzoekt.
- Tijdens de bevalling: een rustige omgeving, continue begeleiding.
- Een zorgverlener die de gemaakte afspraken serieus neemt.
Meer weten over VBAC of CBAC? Word lid en duik in het zeer uitgebreide artikel van Vraag de Vroedvrouw!
