4. De invloed van trauma op het maken van keuzes
De wetenschap is redelijk eensgezind in de overtuiging dat trauma grote invloed heeft op de manier waarop mensen keuzes maken. Welk “script” iemand ontwikkeld, hangt nauw samen met ervaringen in de vroege kindertijd en dus met vroegkinderlijk trauma of zogeheten Adverse Childhood Experiences (ACE): negatieve jeugdervaringen zoals mishandeling, verwaarlozing en gebrek aan emotionele beschikbaarheid van primaire verzorgers (Felitti 1998). Experts zoals de Canadese psychiater en schrijver Gabor Maté (o.a. in zijn boek When the Body Says No: The Cost of Hidden Stress uit 2003) benadrukken dat ACEs niet alleen direct trauma veroorzaken, maar ook de manier waarop we de wereld ervaren en op stress reageren veranderen.
The Body Keeps the Score
In 2022 was psychiater en trauma-specialist Bessel van der Kolk te gast in het VPRO-programma Zomergasten. In zijn internationale bestseller (wereldwijd kochten 3 miljoen mensen het boek) The Body Keeps the Score (in het Nederlands vertaald als Traumasporen) zet hij uiteen hoe ons brein weliswaar trauma kan verdringen, maar dat ons lichaam alles opslaat. Ook als diegene zich niet bewust is van het trauma, kan het lichaam fysiek, mentaal en emotioneel heftig reageren op triggers. Van der Kolk stelt dat trauma diep in het lichaam en brein wordt opgeslagen en niet alleen een psychologische, maar ook een neurobiologische en fysiologische impact heeft; het kan blijvend het zenuwstelsel ontregelen. Van der Kolk stelt dat het sympathische zenuwstelsel (zie kader hieronder) van getraumatiseerde mensen overactief is, waardoor ze constant dreiging ervaren.
Sociale verbinding
Volgens Bessel van der Kolk is sociale verbinding (naast lichaamswerk, yoga, psychedelica en EMDR) een van de krachtigste factoren in trauma-herstel. We lichten sociale verbinding hier uit, omdat het cruciaal is als het over de geboortezorg gaat. Trauma is volgens Van der Kolk niet alleen een persoonlijke ervaring, maar vaak ook een verstoring van verbinding met anderen veroorzaakt. Getraumatiseerde mensen voelen zich vaak afgesloten, vervreemd of wantrouwend naar hun omgeving. Daarom is het herstellen van sociale verbondenheid essentieel voor genezing. Alleen praten (klassieke therapie) over trauma is volgens hem niet voldoende, omdat het trauma niet in onze rationele ‘mensenbrein’ (de neocortex) is opgeslagen, maar in de amygdala (het emotiecentrum van de hersenen)