6. Wat kan de zorg(verlener) wél betekenen bij een ongeassisteerde baring?
Zoals we al bespraken bij de redenen om ongeassisteerd te bevallen, zijn zwangeren grofweg in twee groepen te onderscheiden:
- Vrouwen die kiezen vanuit negatieve beweegredenen, met name een (eerdere) negatieve of zelfs traumatische ervaring
- Vrouwen die kiezen vanuit positieve beweegredenen, vanuit vertrouwen en hun eigen behoefte.
Vrouwen die kiezen vanuit een negatieve beweegreden doen dit vaak gebaseerd op een (eerdere) negatieve ervaring met een zorgverlener/het zorgsysteem. Bij deze vrouwen kan het van belang zijn om vanuit het zorgsysteem een andere benadering te bieden. Deze vrouwen willen doorgaans vanuit hun basis wel zorg ontvangen, maar door de manier waarop dit wordt geboden, zien ze er vanaf. Soms voelt dat zelfs als een haast gedwongen keuze.
Vrouwen die kiezen vanuit een positieve beweegreden gebaseerd op hun eigen behoefte en vertrouwen, zullen minder ontvankelijk zijn voor een andere benadering vanuit het zorgsysteem (Hollander, 2019 p.52-53).
In beide groepen bevinden zich vrouwen die er (wel) voor openstaan om tijdens de zwangerschap begeleiding te ontvangen en na de geboorte. Wel alleen als dat van een zorgverlener komt waarbij ze zich vertrouwd voelen en die hun visie deelt of tenminste respecteert (Feeley, 2016; Hollander, 2020).
Universele zorg of individuele zorg?
Ons zorgsysteem gaat uit van universele zorg, gebaseerd op het idee dat iedereen hetzelfde nodig heeft. Mede daardoor zijn er protocollen en routines. Maar als we ervan uitgaan dat niet elk lichaam hetzelfde werkt en niet elk leven hetzelfde is, is het eenvoudiger om vertrouwen te vinden in de eigen keuzes van de zwangere vrouw. Wat wel van belang is, is dat vrouwen zich bewust zijn van de verschillende keuzes en mogelijkheden die er zijn en dat vrouwen hun keuzes kunnen maken gebaseerd op volledige en neutrale informatie. Ook van belang is dat vrouwen in hun vertrouwen in zichzelf gevoed worden, waardoor er een versterkende wisselwerking kan ontstaan. Hoe beter vrouwen weten wat ze nodig hebben, hoe beter zij weloverwogen keuzes kunnen maken.
Individuele zorg en steun bij autonome besluitvorming van de zorgverlener, vaak een vrije, caseload of holistisch werkende verloskundige, geeft de zwangere vrouw het gevoel dat zij gezien en gehoord wordt en dat haar keuzes gerespecteerd worden. Dit zorgt ervoor dat zij opener over haar wensen kan delen en dat er meer ruimte is om samen onderzoek te doen naar (de invulling van) de zorgvraag. Meer aandacht vanuit de zorgverlener zorgt ervoor dat er meer oog is voor het individuele, unieke pad van de patiënt en meer ruimte om weloverwogen mee te denken en zorg (op maat) te bieden (Feeley et al., 2016; Hollander et al., 2019)
Het hoofddoel van werken met vrouwen die keuzes maken die niet overeenkomen met de medische adviezen, moet niet zijn om deze vrouwen toch proberen te passen in een systeem van regels, protocollen en richtlijnen, maar om ervoor te zorgen dat deze vrouwen werkelijk een weloverwogen keuze kunnen maken. Oftewel dat ze worden voorzien van volledige informatie. Het is belangrijker om verbinding te behouden dan om een visie op te dringen (zie ook Hollander et al., 2019).
Aanbevelingen voor geboortewerkers die werken met zwangeren die ongeassisteerd willen bevallen:
- Heroverweeg het risicodiscours
- Respecteer de autonome keuzes van de vrouw en haar vertrouwen in het geboorteproces
- Een flexibele benadering bij het bespreken van het geboorteplan op basis van de handreiking gedeelde besluitvorming van de KNOV (Son, 2018)
- Wees bewust van alternatieve/andere door de vrouw gebruikte informatiebronnen
- Biedt zorg zonder angst te verspreiden
- Betrek de partner (zie ook Hollander et al., 2019 p.32, 2020)